Fahiş Fazla Mesai İndirimi

Fahiş fazla mesai indirimi, iş hukukunda işverenin çalışanlarına ödemesi gereken fazla mesai ücretinin, hukuka uygun sınırların üzerinde olması durumunda gündeme gelen bir kavramdır. Fazla mesai, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesi uyarınca haftalık 45 saati aşan çalışmalara karşılık işverenin çalışana %50 zamlı ücret ödemesini gerektirir. Ancak bazı durumlarda işverenin belirlediği fazla mesai ücretleri orantısız yüksek olabilir ve mahkemeler bu tutarlara “fahiş” diyerek indirim yoluna gidebilir.

Fahiş Fazla Mesai Kavramı

Fazla mesai, işçinin normal çalışma saatleri dışında gerçekleştirdiği her türlü çalışma olarak tanımlanır. Kanunlar bu tür çalışmalarda işçiyi korumak amacıyla fazla mesai ücretinin belirli bir oranda arttırılmasını öngörür. Ancak işveren, kanunların öngördüğü oranın çok üzerinde fazla mesai ücreti belirleyip bu tutarları ödemekte zorlanabilir ya da anlaşmazlık doğabilir. Bu durumlarda, fazla mesai ücretinin “fahiş” olduğu ileri sürülerek, mahkemeler tarafından bir indirime gidilebilir.

Mahkemelerin Fahiş Mesai Ücreti Değerlendirmesi

Fahiş fazla mesai indirimi, genellikle fazla mesai ücreti konusunda işçi ve işveren arasında yaşanan uyuşmazlıklarda ortaya çıkar. İşçi fazla mesai yaptığı halde ödeme alamazsa ya da işveren ödeme yapmak istemezse, taraflar yargıya başvurabilir. Yargı organları, fazla mesai ücretinin makul bir sınırda olup olmadığını değerlendirir. Eğer talep edilen fazla mesai ücreti, piyasadaki genel uygulamalar ve kanuni düzenlemelerle orantısız biçimde yüksekse, bu durumda indirim yapılabilir.

Yargıtay Uygulamaları

Yargıtay kararları, fazla mesai ücretinin aşırıya kaçması durumunda, işçi lehine adil bir ücret düzenlemesi yapılması gerektiğini belirtmektedir. Fazla mesainin gerçek çalışma saatlerine göre belirlenmesi ve işverenin ödeme gücüne de uygun olması gerekir. Fahiş ücret talepleri, işçiyi haksız kazanca yöneltmemeli, işvereni ise aşırı mali yük altına sokmamalıdır.

Fahiş Fazla Mesai İndirimi” konusunda Yargıtay kararları, fazla çalışma alacaklarına yapılacak indirimleri belirlerken adil ve dengeli bir yaklaşım benimsemektedir. Özellikle işçinin, çok uzun süre fazla mesai yaptığını iddia etmesi durumunda, mahkemeler “hakkaniyet indirimi” yaparak makul bir denge sağlar.

Yargıtay, işçinin uzun süre kesintisiz ve fazla mesai yapmasının hayatın olağan akışına uygun olmayacağını belirtmiş ve bu tür fazla çalışma iddialarında tanık ifadelerine dayalı olarak belirlenen fazla mesai alacaklarından indirim yapılabileceğini hükme bağlamıştır. Özellikle, fazla mesai ücreti yazılı belgelerle değil de tanık beyanlarıyla kanıtlanıyorsa, mahkemeler bu tutarlardan %30’a varan indirimler yapabilir. Ancak bu indirimlerin “hakkaniyet” ilkesine uygun olarak yapılması gerektiği belirtilmiştir

Yargıtay 270 saat kuralı çerçevesinde de düzenlemeler yapmıştır. Yıllık 270 saati aşan fazla mesainin ücreti ödenmiş olsa bile, işçi, bu fazla mesainin yaptırılmasını gerekçe göstererek iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Ancak bu durumda işverenin yazılı onay alması gerektiği belirtilmiştir​

Sonuç

Fahiş fazla mesai indirimi, hem işverenin aşırı ödeme yükümlülüğünden korunmasını hem de işçinin hak ettiği mesai ücretini almasını sağlayan bir mekanizmadır. Bu durumda mahkemeler, fazla mesainin yasal sınırlar içinde kalıp kalmadığını ve adil bir dengenin sağlanıp sağlanmadığını gözeterek karar vermektedir. Mahkemelerin, işçinin korunmasını sağlarken işverene de haksız yük bindirilmemesi adına dikkatli bir dengeleme yapması gerekmektedir.