Şartlı mülteci; 6458 sayılı Kanun’un “Mülteci” kenar başlıklı 61. maddesi şöyledir:
“(1) Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında mülteci statüsü verilir.”
6458 sayılı Kanun’un “Şartlı mülteci” kenar başlıklı 62. maddesi şöyledir:
“(1) Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında şartlı mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.”
6458 sayılı Kanun’un “İkincil koruma” kenar başlıklı 63. maddesi şöyledir:
“(1) Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde;
a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek,
b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak,
c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak,olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında ikincil koruma statüsü verilir.
Şartlı Mülteci
Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan, ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder.
Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.
Türkiye, 1951 tarihli Cenevre Sözleşmesini, 1. maddesindeki mekân bakımından öngörülen seçme hakkını kullanarak “Coğrafi Kısıtlama” ile kabul etmiştir. Buna göre şartlı mülteci; Avrupa dışında meydana gelen olaylar nedeniyle, mülteci tanımındaki şartlara haiz olduğunu iddia ederek, üçüncü ülkelere iltica etmek üzere Türkiye’den uluslararası koruma talebinde bulunan kişidir.
ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ NEDİR? NASIL KAZANILIR?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile yabancıların Türkiye’ye girişi ve ikamet usullerinin yanında uluslararası koruma statüsünün şartları da düzenlemiştir. Bu kapsamda gerek uluslararası koruma gerekse de geçici koruma kapsamında yabancıların Türkiye’den koruma talep etmesi durumunda uyulması gereken usul ve esaslar bu kanunda belirtilmiştir.
6458 sayılı Kanuna göre mülteciler, şartlı mülteciler ve ikincil koruma talep eden yabancılar uluslararası korumadan faydalanabilirler. Elbette öncelikle bu kavramların ne anlama geldiğine açıklık getirmek gerekir.
1.Mülteci
Türk hukukunda mülteci, ırk, din, tabiiyet, belirli bir toplumsal gruba mensup olması ya da siyasi düşünceleri sebebiyle kendi ülkelerinde yaşayamayan, yaşamaktan korkan ve bu nedenlerle ülkesini terk eden yahut terke zorlanan yabancılardır. Ancak 6458 sayılı Kanunun 61.maddesine göre bu şekilde ülkesini terk eden bir kişiye mülteci statüsü verilebilmesi için bu kişinin Avrupa ülkelerinden gelmesi zorunludur.
Bu kapsamda günlük hayatta her ne kadar Türkiye’ye yabancı bir ülkeden göç eden herkese mülteci dense de hukuken yukarıdaki şartların yanında ayrıca bu kişinin bir Avrupa ülkesinden gelmiş olması zorunludur.
2.İkincil Koruma
Mülteci ya da şartlı mülteci statüsüne girmeyen ancak vatandaşı olduğu ya da geldiği ülkeye geri gönderilemeyen kişiler bakımından başka bir koruma statüsü öngörülmüştür. Bu statü ikincil koruma statüsüdür. İkincil koruma statüsünün uygulanabilmesi için geri gönderilecek kişinin,
-Ölüm cezasına mahkûm olma ihtimalinin olması ya da ölüm cezasının infaz edilecek olması,
-İşkenceye ya da insanlık dışı onur kırıcı ceza ya da muameleye maruz kalacak olması,
-Uluslararası ya da ülke çapında silahlı çatışma durumları sebebiyle hayati tehlike altında olması,
Durumlarından birinin varlığı gerekir. Bu halde kişinin yabancı ya da vatansız olması önem arz etmez. Sadece yukarıda ifade olunan tehlikelerden ikamet ettiği ülkede korunamayacağının ortaya konulması yeterlidir. Bu halde bu kişilere ikincil koruma statüsü verilir.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın
Aklınıza takılan tüm soruları sorabilirsiniz. Yorum yapmaktan çekinmeyin.