Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçinin Hakları Nelerdir ?

İşten ayrılan işçinin hakları işçinin işten hangi şekilde ayrıldığına göre değişir. Şöyle ki, işten çıkarılan işçinin hakları ile kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin hakları aynı olmayacaktır. işçinin işten kendi rızasıyla ayrılması durumundaki hakları ile işverence çıkarılması durumunda hakları aynı olmayacaktır. Bu kapsamda her iki durumu da incelemek gerekir.

İşten Ayrılan İşçinin Hakları Nelerdir?

İstifa eden yani kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin hakları şunlardır;

-Kıdem tazminatı,

-Fazla çalışmalar,

-Ulusal bayram, hafta tatili ve resmi tatillerdeki çalışmalar,

-Kullanmadığı yıllık izin ücretleri,

-Ödenmeyen ücretler.

İstifa eden işçi eğer haksız yere işten ayrılmışsa, başka bir ifadeyle iş sözleşmesini haklı sebeple feshetmemişse yukarıda sayılanlardan sadece kıdem tazminatını alamaz.Bu kapsamda işçinin işini haksız yere ya da hiçbir sebep göstermeden feshetmesi sadece kıdem tazminatını alamaması sonucunu doğurur. Hâlbuki diğer işçilik alacakları hala dava edilebilir ve işverenden tahsil edilebilir.

Özellikle iş hayatında işçiler fazla mesai yapmasına karşın fazla mesai ücretleri ödenmez. Böyle bir durumda işçiler geriye dönük olarak beş yıllık fazla mesai ücretlerini dava yoluyla alabilirler. Bunun için işçiler işten ayrıldıklarında dava yoluna gidilme ihtimaline karşın kendileri ile aynı zamanda çalışmış en az iki iş arkadaşlarını tanık olarak göstermeleri işçilik alacaklarının tahsili için yeterli olacaktır.

Kendi isteği ile istifa eden tazminat alabilir mi?

4857 sayılı iş kanunu gereğince mazeretsiz iş yerinden ayrılan (istifa eden) işçiye tazminat ödemesi yapılmaz. Fakat işçi sözleşmesini haklı bir neden ile fes ederse tazminat alabilir. Bir başka söyleyişle işten istifa eden işçiye tazminat ödenmiyor ancak haklı nedenlerle istifa eden işçi kıdem tazminatı alabiliyor. Yargıtay’ın son kararları bu yönde. Kendi istediği ile işten ayrılan tazminat alabilir mi sorusunun cevabını aslında bu kararıyla Yargıtay vermiş oluyor.

İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi Yargıtay Kararı

İşveren size ödediği gerçek maaş üzerinden SGK primlerinizi yatırmıyorsa o iş yerinden istifa ederek çıkabilirsiniz. Haklarınızı ise dava yolu ile almanız mümkün. Biraz daha açacak olursak maaşınızı iş yeriniz asgari ücret üzerinden gösteriyor. Maaş hesabınıza asgari ücret yatıyor ve SGK primleriniz de bu şekilde yatıyor. Ancak siz elden de belli bir miktar para alıyorsunuzdur. Şirket hesabından değil de başka bir şahıs hesabından size para gönderiliyordur.

Bu şekilde bir uygulama var ise iş yerinden gerekçe göstermeden ayrılabilirsiniz. Ve bütün haklarınız tam olmasa da kısmen alabilirsiniz. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2019 yılında verdiği emsal niteliğindeki kararla aynen yukarıda anlattığımız durumda olan bir işçinin davası hakkında; Kıdem ve ihbar tazminat talepleri kısmen, yıllık izin talebi tamamen kabul edildi. Fazla mesai ücret talebi ise tamamen reddedildi.

Tazminat Alabilmek İçin Kaç Gün sigortalı olmak gerekiyor?

Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için o iş yerinde en az bir yılı doldurmuş olması gerekmektedir.

10 Yıllık Tazminat

Bir başka kıdem tazminatına hak kazanma durumu ise uzun yıllar çalışmak ile oluyor. İş kanuna göre bir işçi çalıştığı iş yerinde 10 yılı doldurduysa bütün haklarını alarak o iş yerinden ayrılabiliyor. 10 yıllık tazminat ve bütün hakların işçiye eksiksiz bir şeklide ödenerek dosyası kapatılabilir. Ancak bununda belli koşulları vardır. Çalıştığın bir yerden sadece ayrılmak istediğin için işi bırakamazsın.

10 Yıllık Kıdemini Dolduran İşçinin İş Yerinden Ayrılma Şartları;

• 15 yıllık sigorta süresine dolduran işçi aynı iş yerinde 10 yıllık pirim süresini doldurunca tazminat almaya hak kazanabiliyor.
• Bu haktan yararlanabilmek için İşçinin sigortaya giriş tarihi Eylül 1999’dan olmalıdır.
• Ve 3600 gün prim sayısı da tamamlanmış olmalıdır.
• Bu durumda iş yerinden ayrılmak isteyen işçi işlemlerini SGK üzerinden yürüterek haklarını alabilir.
• Ancak yine iş kanununa göre kaç yıl çalışırsanız çalışın işten kendi isteğiniz ile ayrılırsanız tazminat alamıyorsunuz. Yasalarımızda bu konuyla ilgili bazı istisnalar da mevcut;

15 yıllık sigorta süresine dolduran işçi 10 yıllık pirim süresini doldurunca tazminat almaya hak kazanabiliyor. Bu haktan yararlanabilmek için İşçinin sigortaya giriş tarihi Eylül 1999’dan olmalıdır. Ve 3600 gün prim sayısı da tamamlanmış olmalıdır. Bu durumda iş yerinden ayrılmak isteyen işçi işlemlerini SGK üzerinden yürüterek haklarını alabilir.

İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI ALABİLMESİNİN KOŞULLARI NELERDİR ?

İşçi aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulunda ve aşağıda bahsettiğimiz durumların varlığı halinde işçi işyerinden kendi isteğiyle ayrılmış olsa dahi kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.

1) Sağlık Sebebiyle Fesih Hali

İş Kanunu’nda belirtildiği üzere iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa işçi, iş akdini feshedebilir. Bu sebeple yapılan fesih işleminin ispatı tam teşekküllü devlet hastaneleri veya üniversite hastanelerinden alınan rapor ile yapılabilir.

2) İşveren Tarafından İyi Niyet, Ahlak Kurallarına Aykırılık ve İşçi Aleyhine Suç İşlenmesi Hali

İşveren tarafından işçiye yönelik tehdit, hakaret, taciz, mobbing gibi hareketlerin varlığı halinde veya işçiye ya da işçinin herhangi bir yakınına karşı suç işlenildiği takdirde, işçi sözleşmesini feshedebilecek ve kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

3) İşçinin Alacaklarının Ödenmemesi Hali

İşçi, herhangi bir alacağının ödenmemesi veya sürekli olarak geç ödenmesi halinde, iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır.

4) Askerlik Görevi Hali

İşçi zorunlu askerlik görevini yerine getirmek amacıyla iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatı alabilir.

5) İşçinin Emeklilik Hali

İşçi emekli olması durumunda da kıdem tazminatı talep edebilecektir.

6) Kadın İşçinin Evliliği Hali

Kadın işçi, evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde evlilik sebebiyle sözleşmesini feshettiği takdirde kıdem tazminatı talep etmeye hak kazanacaktır.

7) İş Koşullarında Esaslı Değişiklik Hali

Makul olmayan uzaklıktaki bir başka işyerine nakil, işin niteliğinde değişiklik, ücret değişikliği, işçinin iş yerindeki pozisyonunun değişimi vb. esaslı değişiklik hallerine örnek olarak verilebilir. Bu gibi durumlarda işçinin haklı sebeple fesih hakkı ve kıdem tazminatı isteyebilme hakkı doğar.

8) Sendika Yöneticisi Olma Hali

İşçinin sendika yöneticisi olduğu durumda sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı talep edebilme hakkı mevcuttur.

9) İzin Kullandırılmama Hali

İşçi, resmi tatiller, dini bayramlar ve izin günlerinde zorla çalıştırılıyorsa, yıllık izin hakkının kullandırılmasına müsaade edilmiyorsa vb. durumlarda sözleşmesini haklı sebeple feshedip kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.

10) İşçinin Ölümü Hali

İşçinin hangi sebeple hayatını kaybettiğine bakılmaksızın, geriye kalan mirasçıları işverenden kıdem tazminatı talep edebilecektir.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın