TCK MADDE 142 NİTELİKLİ HIRSIZ(1) Hırsızlık suçunun;a) Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,b) (Mülga: 18/6/2014-6545/62 md.) c) Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,d) Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,e) Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,f) (Mülga: 2/7/2012-6352/82 md.) İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.(2) Suçun;a) Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,b) Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,c) Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,d) Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,e) Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,f) Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,g) (…) (1) büyük veya küçük baş hayvan hakkında,h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.(3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.(4) (Ek: 6/12/2006 – 5560/6 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet aranmaz.(5) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
TCK MADDE 142’NİN GEREKÇESİ
Maddede, hırsızlık suçunun nitelikli şekilleri tanımlanmıştır. Bu nitelikli unsurlar, üç fıkra hâlinde tasnif edilmiştir.Birinci fıkranın (a) bendine göre; hırsızlık suçunun, kime ait olursa olsun, kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında işlenmesi, suçun temel şekline nazaran daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektirmektedir.Eşyanın kurum ve kuruluş veya ibadet yerine ait bulunması veya buralarda özel muhafaza altına alınmış olması koşulu aranmamış, görevlilerin veya ibadet edenlerin özel eşyası hakkında suçun işlenmesi hâlinde de bu nitelikli unsurun oluşacağı kabul edilmiştir.Fıkranın (b) bendinde, hırsızlık suçunun herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi, suçun diğer bir nitelikli şekli olarak tanımlanmıştır.Bina veya etrafı çevrili eklentilerinde yapılan hırsızlığın cezası artırılırken bu gibi yerlere giriş şekline önem verilmemiştir. Tarlada tarım araçlarının korunması için yapılan kulübelerde işlenen hırsızlığın da madde hükmüne girmesi sağlanmıştır. Ancak bina tanımına girmeyen bir yerde, örneğin otomobilde bulunan eşya hakkında muhafaza altına alınma koşulu aranmış; böylece kapıları kilitli olmayan veya camları kapatılmamış bir otomobildeki eşyanın çalınması hâlinde nitelikli hırsızlık kabul edilmemiştir.Fıkranın (c) bendi ile halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım araçlarında ve bunların belli kalkış ve varış yerlerinde yani istasyonlarda bulunan eşya korunmaktadır. Bu gibi eşyanın yolcu veya araç personeline ait bulunması, keza yolcu veya personelin beraberinde bulunması gerekli değildir. Kargo ile nakledilen veya araçtan indirilen yahut yüklenmek üzere hazırlanan eşya da bu kapsama alınmıştır. Eşyanın muhafaza altına alınmış olması koşulu aranmamıştır. Aracın türü önemli değilse de, umuma tahsis edilmiş olması zorunludur. Bir vasıtanın umuma tahsis edildiği, bir bedel karşılığında herkes tarafından kullanılabilir olması ile değil, belirli bir yöne giden yolcuları ve eşyayı nakletmesiyle anlaşılır.Fıkranın (d) bendinde, hırsızlık suçunun bir afet veya genel bir felâketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında işlenmesi, bir nitelikli unsur olarak belirlenmiştir. Deprem, sel, su baskını, yangın ve savaş gibi afet veya genel felâketin sebebiyet verebileceği zararları önlemek, bu afet veya felaketlere maruz kalan insanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hazırlanmış olan eşya, bu bent kapsamına giren hırsızlık suçunun konusunu oluşturmaktadır. Eşyanın bulunduğu yer önemli değildir; bunların bina içerisinde veya açıkta depolanmış olması mümkündür. Bunun gibi, eşyanın afet ve felâket bölgesine gittikten sonra ve henüz afetten zarar görenlere dağıtılmadan önce çalınması hâlinde de bent uygulanacaktır.Fıkranın (e) bendinde, âdet veya tahsis ve kullanım gereği açığa bırakılmış olan eşya hakkında hırsızlık suçunun işlenmesi, bir nitelikli unsur olarak kabul edilmiştir. Tarlalarda bırakılan tarım araçları, inşaat yerine yığılan malzeme, bu kapsama giren eşyaya örnek olarak gösterilebilir. Bunların çalınmalarında kolaylık bulunması, bu nitelikli hâlin kabulünde etken olmuştur.Fıkranın (f) bendine göre, hırsızlık suçunun elektrik enerjisi hakkında işlenmesi, bir nitelikli hâli oluşturmaktadır. Suçun temadi hâlinde işlenmesi, bu nitelikli hâlin kabulünde etkili olmuştur.Maddenin ikinci fıkrasında, hırsızlık suçunun birinci fıkraya nazaran daha ağır cezayı gerektiren nitelikli şekilleri düzenlenmiştir.İkinci fıkranın (a) bendine göre, hırsızlık suçunun kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanılarak işlenmesi, suçun temel şekline nazaran daha ağır ceza ile cezalandırılmasını gerektirmektedir. Mağdurun trafik kazası geçirmiş olması, aklî veya bedensel bir hastalık veya sakatlıkla malul olması, malını koruyamayacak durumda olmasının örneklerini oluşturmaktadır. Hatta, bir yakınının ölüm haberini almış olmaktan doğan büyük bir üzüntünün neden olduğu bir panik hâlinin de aynı durumu doğurmuş bulunması olanaklıdır.Kişinin örneğin geçirmiş bulunduğu kaza sonucunda ölmüş olmasından yararlanılarak üzerindeki veya yanındaki eşya hakkında hırsızlık suçunun işlenmiş olması da bu bent kapsamında mütalâa edilmiştir.Bu bent hükmünün uygulanabilmesi için, kişinin malını koruyamayacak duruma fail tarafından getirilmemiş olması gerekir. Aksi takdirde, duruma göre, yağma suçunun veya bir başka suçu işlemek amacıyla kasten öldürme suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir.Fıkranın (b) bendinde, hırsızlığın elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel bir beceriyle işlenmesi hâli öngörülmüştür. Yankesicilik veya kişisel çeviklik ile işlenen hırsızlık hâlleri bendin kapsamına girdiği gibi, bir hayvanı alıştırmak suretiyle ve ondan yararlanılarak işlenen fiiller hakkında da bendin uygulanması sağlanmıştır. Bunun gibi, yoldan giden bir kimsenin çantasını kapıp kaçmak suretiyle işlenen hırsızlık da bu bent kapsamında mütalâa edilmiştir. Ancak, bu son hâlde, direncini kırma amacıyla kişiye karşı cebir kullanılmamalıdır. Aksi takdirde, yağma suçu oluşur.Fıkranın (c) bendinde hırsızlık suçunun doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak işlenmesi, bir nitelikli unsur olarak belirlenmiştir. Kişinin içinde bulunduğu bazı durumlar, eşyası üzerindeki koruma ve gözetimini zayıflatabilir ve hatta ortadan kaldırabilir. Bu durumdan yararlanarak hırsızlık suçu kolaylıkla işlenebilir.Fıkranın (d) bendinde, hırsızlık suçunun haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak suretiyle işlenmesi, bir nitelikli hâl olarak kabul edilmiştir. Bu nitelikli hâl için önemli olan, hırsızlık suçunun kilit açmak suretiyle işlenmesidir. Kilit, haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle açılmış olabilir. Anahtar, hırsızlık veya yağma suretiyle de elde edilmiş olabilir. Bu durumda iki suçun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Kilidin, hırsızlığı işlemek veya çalınmış malı başka yere nakletmek amacı ile açılmış olması gerekir. Kilidin muhkem olması şart değildir. Anahtar veya diğer aletlerin, vasıtasız olarak açılması mümkün olmayan bir kilidi açmak için kullanılması lazımdır. Kilidi kırmadan açmaya yarayan her türlü araç, alet sayılır. Sahibinin kilidin üzerinde unuttuğu anahtar çevrilerek kilidin açılması suretiyle hırsızlığın işlenmesi ve çalınacak şeyin herhangi bir aletle yerinden sökülmesi hâllerinde bu bent uygulanmayacaktır.Fıkranın (e) bendine göre; hırsızlık suçunun bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi, daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektiren bir nitelikli unsur oluşturmaktadır.Fıkranın (f) bendinde bir nitelikli hâl olarak hırsızlık suçunun tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı hâlde resmî sıfat takınarak işlenmesi öngörülmüştür. Kişi, kendisini tanınmayacak hâle getirmekle, yakalanmasını önlemek ve böylece cezasız kalmasını sağlamak amacı gütmektedir. Keza, kişinin kamu görevlisi sıfatını takınması suretiyle hırsızlık suçu işlemesi hâlinde, bu sıfatın verdiği kolaylıktan yararlanması söz konusudur.Fıkranın (g) bendine göre; hırsızlık suçunun barınak yerlerinde, sürüde veya açık yerlerde bulunan büyük veya küçükbaş hayvan hakkında işlenmesi, daha ağır ceza ile cezalandırılmayı gerektiren bir nitelikli unsur oluşturmaktadır.Maddenin üçüncü fıkrasında, hırsızlık suçunun sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi, suçun temel şekline göre daha ağır cezayı gerektiren hâl olarak tanımlanmıştır. Ancak, hırsızlık suçunun bu nitelikli şeklinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, hapis cezasının yanı sıra adlî para cezası öngörülmüştür. Çünkü, bu durumda hırsızlık suçunun işlenmesi suretiyle uğranılan zararın veya elde edilen yararın miktarını tam olarak belirlemek her zaman mümkün olamamaktadır.
TCK MADDE 142 İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI
Yargıtay1.Ceza Dairesi
Esas : 2019/2986 Karar : 2019/5005Karar Tarihi : 18/11/2019
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : Ceza DairesiSUÇ : Kasten öldürme, nitelikli hırsızlıkHÜKÜM : Sanık … hakkında;1-TCK’nin 81/1, 29, 62/1, 53, 63. ve 54/1. maddeleri uyarınca 15 yıl hapis cezası,2-TCK’nin 142/2-a-h, 143, 62/1, 53. ve 63. maddeleri uyarınca 6 yıl 3 ay hapis cezasına ilişkin, Gaziantep 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 13/09/2018 tarih, 2018/114 esas ve2018/387 karar sayılı hükmünün istinaf incelemesinde, TCK’nin 143. maddesinin uygulandığı bölümün hüküm fıkrasından çıkartılması ve hırsızlık suçundan sonuç hapiscezasının 4 yıl 2 ay olarak değiştirilmesi suretiyle hükmün düzeltilerek, istinaf başvurularının esastan reddine dair.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Sanık … hakkında maktul Hasan Hacali’ye yönelik nitelikli hırsızlık ve kasten öldürme suçlarından kurulan mahkumiyet hükümlerinin sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine yapılan incelemede; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Ceza Dairesinin 07.01.2019 gün ve 2018/2621 E. 2019/26 K. sayılı kararında isabetsizlik görülmemiş olduğundan, sanık müdafiinin, sübuta, meşru müdafaaya, haksız tahrik indirim oranına yönelen ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının ESASTAN REDDİNE, dosyanın Gaziantep 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne, Yargıtay ilamının bir örneğinin Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi1. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, sanık hakkında tayin olunan ceza miktarı ile tutuklu kaldığı süre dikkate alınarak sanık müdafiinin tahliye taleplerinin reddine, 18/11/2019 gününde oy birliği ile karar verildi. Yargıtay1.Ceza Dairesi
Esas : 2019/1031 Karar : 2019/4736Karar Tarihi : 07/11/2019
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : Ağır Ceza MahkemesiSUÇ : Kasten öldürme, basit yaralama, hırsızlıkHÜKÜM : 1-Suça sürüklenen çocuk … hakkında;a)TCK’nin 81, 31/3. maddeleri uyarınca 14 yıl hapis cezası.b)TCK’nin 142/2-a, 31/3. maddeleri uyarınca, 3 yıl 4 ay hapis cezası.2-Sanık … hakkında; TCK’nin 86/2, 53, 58. maddeleri uyarınca 8 ay hapis cezası.
TÜRK MİLLETİ ADINA
21/06/2018 tarihinde katılan …’nın yüzüne karşı verilen hükmü, katılan … vekilinin CMUK’un 310. maddede öngörülen bir haftalık yasal süreden sonra, 19/09/2018 tarihinde temyiz ettiği anlaşıldığından, süresinden sonra yapılan temyiz isteminin CMUK’un 317. maddesi uyarınca reddine karar verilmiştir.Oluşa ve dosya içeriğine göre; uyaptan yapılan kontrolde suç tarihi olan 01.07.2012 günü yaz saati uygulaması mevcut haliyle güneş batış saatinin 21:41 olduğunun belirtildiği, suça konu olay saatinin ise 21:00 olduğu, dolayısıyla gece vakti tanımını içeren 5237 sayılı TCK’nin 6. maddesi uyarınca suçun gece vakti işlenmediği anlaşılmakla, mahkemenin uygulamasında bir isabetsizlik görülmemiş olup, tebliğnamedeki bozma düşüncesine iştirak edilmemiştir.Toplanan deliller karar yerinde incelenip, suça sürüklenen çocuk … hakkında maktul …’e yönelik kasten öldürme ve nitelikli hırsızlık, sanık … hakkında maktul …’e yönelik kasten yaralama suçlarının sübutu kabul, oluşa ve soruşturma sonuçlarına uygun suç nitelikleri tayin, cezayı azaltıcı bir neden bulunmadığı takdir kılınmış, savunmaları inandırıcı gerekçelerle değerlendirilip reddedilmiş, bozma üzerine duruşmalı olarak incelenen dosyaya göre verilen hükümlerde bir isabetsizlik görülmemiş olduğundan, suça sürüklenen çocuk … müdafiinin, mahkumiyet kararının hatalı olduğuna, sanık … müdafiinin, subuta, ceza ehliyetine, alt sınırdan uzaklaşılmasının ve takdiri indirim uygulanmamasının hatalı olduğuna, katılan … vekilinin, sanık …’ın kasten öldürme suçundan mahkumiyeti gerektiğine, suça sürüklenen çocuğun yağma suçundan cezalandırılması gerektiğine vesaireye ilişkin ve yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle,Suça sürüklenen çocuk … hakkında maktul …’e yönelik kasten öldürme ve nitelikli hırsızlık, sanık … hakkında maktul …’e yönelik kasten yaralama suçlarından kurulan hükümlerin tebliğnamedeki düşünce gibi ONANMASINA, 06/11/2019 gününde oy birliği ile karar verildi.06/11/2019 gününde verilen işbu karar Yargıtay Cumhuriyet savcısı Nejat Hüseyin Ö.’ın huzurunda ve duruşmada savunmasını yapmış bulunan sanık … müdafii Avukat Tuğba S.’nin yokluğunda 07/11/2019 gününde usulen ve açık olarak anlatıldı. Yargıtay17. Ceza Dairesi
Esas : 2019/11195Karar : 2019/12948Karar Tarihi : 22/10/2019
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : Asliye Ceza MahkemesiSUÇLAR : Hırsızlık, mala zarar vermeHÜKÜM : Mahkumiyet
Yerel mahkemece sanık hakkında müştekilere karşı nitelikli hırsızlık ve mala zarar verme suçlarından verilen hükümler temyiz edilmekle, başvurunun süresi ve kararların niteliği ile suçların tarihine göre dosya görüşüldü:Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 25.10.2018 tarihli, 2016/7-129 Esas, 2018/481 Karar numaralı; 25.10.2018 tarihli, 2016/7-127 Esas, 2018/482 Karar sayılı kararları ışığında somut olay incelendiğinde; İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığının 2014/61937 Soruşturma numaralı iddianamesi ile her iki müştekiye yönelik hırsızlık ve mala zarar verme suçları nedeniyle sanığın ikişer kez cezalandırılmasının talep edilmesine, bu nedenle her iki müştekiye yönelik eylemler yönünden ayrı ayrı hükümlerin kurulması gerekmesine karşın hangi müştekiye yönelik eylemler nedeniyle cezalandırılma yoluna gidildiği açıklanmaksızın atılı suçlardan birer kez hüküm kurulması suretiyle karışıklığa neden olunması,Bozmayı gerektirmiş, sanık …’ın temyiz nedeni bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin açıklanan nedenle tebliğnameye uygun olarak BOZULMASINA, 22/10/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.
