İş Hukuku, temel anlamda işçiler ve işverenler arasındaki ilişkileri inceleyen ve düzenleyen özel hukuk dalıdır.
Tabii ki toplumsal olarak ana konusu insan faaliyeti ve insan ilişkileri olan pek çok münasebetten bahsedebiliriz.
İş hukuku alanına giren iş davası dosyalarınız ve iş uyuşmazlıklarınız için ofisimizin iş avukatı ( işçi avukatı) departmanından avukatlık hizmeti alabilirsiniz.
Diğer hukuk dalları ile kıyasla bu hukuk alanında yoğun bir devlet müdahalesi olduğunu söylemek yanlış olmaz.
İş hukuku yalnızca hizmet sözleşmesinin tarafları arasındaki ilişkileri değil, aynı zamanda taraflardan her birinin üye olabileceği örgütler ile olan ilişkilerini de düzenlemektedir.
Bundan ötürü de iş hukuku aslında bireysel iş hukuku ve toplu iş hukuku olmak üzere iki ayrı dalda incelenmektedir.
Bununla birlikte toplu iş hukuku da sendikalar hukuku, iş mücadelesi hukuku ve toplu iş hukuku olarak sınıflandırılmaktadır.
İş hukukunda en önemli prensip“işçi lehine yorum” ilkesidir.
İş Hukukunu İlgilendiren Temel Kurumlar
Ülkemizde yönetim sisteminin değişmesinden itibaren başta yürütme olmak üzere en önemli kurum olarak Cumhurbaşkanlığı makamıdır. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerle anayasanın çerçevesini çizdiği sınırlar içerinde düzenlemeler yapabilmekte ve yapılan düzenlemelerin yürütmesini de sağlamaktadır.
Bu temel mantık itibariyle çalışma hayatını düzenleyen ve pratik faydaları bulunan bağlantılar şunlardır.
- Cumhurbaşkanlığı
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
- Sosyal Güvenlik Kurumu
- Türkiye İş Kurumu
- Uluslararası Çalışma Örgütü
- Türkiye İstatistik Kurumu
- Sendikalar
İş Hukukunun Temel Kavramları
İş ve işçilik alacaklarının doğru hesaplanması, öncelikle temel kavramlara hakim olunmasına bağlıdır.
Burada temel sorun bir kavram ya da kelimenin hangi anlama geldiğini bilip bilmemek değildir. İşçinin hukuki statüsünün değerlendirilmesi için yargıtay ve istinaf mahkemelerinin uygulamasını da bilmeyi gerektirmektedir.
Bu zorunluluktan hareket ederek, temel hesaplamalarda baz alınan kavramların açıklamaları yapılmaya çalışılmıştır. Buna göre aşağıdaki konularda hukuki incelemeler yapılmıştır.
- İşverenin Çalışma Koşullarında Değişiklik Yapması
- Koronavirüs Nedeniyle İşten Çıkma ve Çıkarılma
- İşçilik Alacaklarının Önceliği
- İşten Çıkış Kodları
- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
- Belirli Süreli İş Sözleşmesi
- İşçilik Alacaklarında Faiz ve Zamanaşımı Süreleri
- İş Sözleşmeleri ve Türleri
- İşveren ve İşçi Hakları
- Çalışma Saatleri
- Doğum İzni
- Evlilik İzni
- Haklı Fesih
- Haksız Fesih
- Kıdem Tazminatı Tavanı
- Mazeret İzni Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
- Ücretsiz İzin ve Ücretli İzin Uygulamaları
- İşten Ayrılmak İsteyen İşçilere Öneriler
- İşten Çıkarılmak İstenen İşçilere Öneriler
Bireysel İş Hukuku
İlk olarak bireysel iş hukukundan bahsedelim. Genellikle küçük işletmeler ile işçilerin arasında ücret hizmet sözleşmesi, çalışma koşulları, komisyon, ikramiye, ek ödemeler, sosyal haklar, tazminat ve işten ayrılma konularını kapsamaktadır. Günümüzde işçi ve işveren arasındaki anlaşmazlıklar bu maddede incelenmekte ve karara bağlanmaktadır.
Toplu İş Hukuku
İkinci olarak toplu iş hukukundan bahsedelim. Genelde büyük işletmeler de geçerlidir. İşçinin ve işverenin temsil edildiği kendi yerine bağlı sendikalar tarafından işyerlerinde uygulanır.
İş Hukukunun Özellikleri
- İşveren tarafından çalışan işçinin emeğinin karşılığını alabilmesi adına hak ettiği ücretin ihmal edilmemesi işçinin haklarını korumanın en öncelikli kuralıdır.
- İş hukuku çerçevesinde herhangi bir durumla ilgili anlaşmazlık veya tereddüt durumlarının oluşmasında karar verici işçi lehine yorum getirebilmektedir.
- İş hukukunda işçinin şahsına öncelik tanınmaktadır. Bu durumda sözleşme, işveren ve işçinin karşılıklı sorumluluklarına dayanan bir çerçevede ilerler.
- İş hukuku genel olarak özel hukuka ait kriterler barındırdığından dolayı işçi ve işverenin karşılıklı ilişkilerini düzenlenmesinde gerçekleşecek devlet müdahalesi olayı ile bu durum karma hukuk özelliği ile açıklamaktadır.
İşverenin Yükümlülükleri
İşçinin ücretini ödeme borcu: İşveren ve işçi arasında ki iş sözleşmesinde işçinin yükümlülüklerini karşılaması durumunda işverenin, işçinin ücretini zamanında ödemek ile yükümlüdür. İşçinin işveren tarafından ücretinin ödendiğini belgelendirmek zorundadır.
İşçinin kullanacağı araç, gereç ve donanımı temin etme borcu: İşçinin iş görebilmesi için işveren tarafından işçinin ihtiyacı olduğu araç, gereç ve donanımı işveren tarafından temin edilmesi gerekmektedir.
İşçinin sağlığını koruma borcu: İşveren, işçinin çalışacağı ortamın güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Eğer çalışma alanında insan sağlığını ve güvenliğini tehdit edebilecek unsurlar var ise bunları tespit edip, güvenli hâle getirmekle yükümlüdür. İşçinin iş görmesini yavaşlatacağı bir durum olsa bile insan sağlığını ve güvenliğini tehdit eden durumlar güvenli hâle getirmekle yükümlüdür.
İşçiye eşit davranma borcu: İşveren dışarıdaki hayatında samimi ve ilişkileri ilerlemiş olan işçisi ile diğer işçilerini ayırt edemez. Keyfiyetten ve yakınlıktan dolayı verilen ceza ve ödüller işyeri yönetmeliği ve iş sözleşmesine bağlı kanılması işveren tarafından işçiye eşit davranma borcudur.
Doğum izni borcu: İş Kanununun 74. Maddesi uyarınca kadın işçiler doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta toplamda 16 hafta izin kullanabilmektedirler. Çoğul gebeliklerde ise doğum öncesi izne 2 hafta daha eklenebilmektedir. Eğer doktor tarafından kadının doğum öncesi çalışabilirlik raporu verilmesi durumunda kadın doğum önceki iznini kullanmayıp, doğum sonraki iznine ekletebilmektedir.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın
Aklınıza takılan tüm soruları sorabilirsiniz. Yorum yapmaktan çekinmeyin.