Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Nedir? (Fesih Koşulları)

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, iş ilişkisinin belirli bir süreyle sınırlandırılmadığı, işçi ve işveren arasındaki sürekli iş ilişkisini ifade eder. Bu tür sözleşmeler, iş güvencesi sağladığından ve işverenin işçiyi sebepsiz yere işten çıkarma ihtimalini azaltması nedeniyle işçiler için avantajlıdır. Ancak, belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi, hem işveren hem de işçi için belirli koşullara tabidir.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Tanımı

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, Türk İş Kanunu’nun 11. maddesine göre, iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı sözleşmelerdir. İşin niteliği veya tarafların iradesi doğrultusunda süre belirlenmemişse, bu tür sözleşmeler belirsiz süreli olarak kabul edilir.

Fesih Koşulları

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi, iş güvencesi hükümlerine tabidir. İşverenin fesihte bulunabilmesi için geçerli bir sebep göstermesi gerekmektedir. Geçerli sebep, işyerinden veya işçiden kaynaklanan sebepler olabilir.

İşveren Tarafından Fesih

1. İşyerinden Kaynaklanan Sebepler: İş yerinin kapanması, ekonomik sebepler, iş daralması gibi durumlar geçerli fesih sebepleridir.
2. İşçiden Kaynaklanan Sebepler: İşçinin yetersizliği, performans düşüklüğü, iş disiplinine uymama gibi durumlar geçerli fesih sebepleridir.

İşverenin fesih bildirimi yaparken, fesih sebebini açıkça belirtmesi ve işçiye yazılı olarak bildirmesi zorunludur. Ayrıca, işçinin kıdemine göre belirli bir ihbar süresi de tanınmalıdır.

Fesih Bildirimi ve İhbar Süreleri

Türk İş Kanunu’nun 17. maddesi, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih bildirim süresini düzenler. İhbar süreleri işçinin kıdemine göre değişir:

• 6 aydan az kıdemi olan işçi için 2 hafta,
• 6 ay ile 1.5 yıl arasında kıdemi olan işçi için 4 hafta,
• 1.5 yıl ile 3 yıl arasında kıdemi olan işçi için 6 hafta,
• 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 8 hafta.

Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay Kararları

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi konusunda, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay kararları önemli bir yer tutar. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2019/7822 Esas ve 2020/10832 Karar sayılı ilamında, işverenin geçerli bir sebep olmaksızın işçiyi işten çıkarmasının haksız fesih olarak değerlendirileceği belirtilmiştir.

Benzer şekilde, Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 2020/493 Esas ve 2020/856 Karar sayılı ilamında da, işverenin fesih bildiriminde sebep göstermemesi durumunda feshin geçersiz sayılacağı ve işçinin işe iade davası açabileceği vurgulanmıştır.

İşçinin Hakları ve Fesih Sonrası Durum

İşten çıkarılan işçi, ihbar süresi boyunca çalıştırılabileceği gibi, ihbar süresine ait ücretinin peşin ödenmesi suretiyle de iş akdi feshedilebilir. Ayrıca, işçi, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve varsa yıllık izin ücreti gibi haklarını talep edebilir.

Sonuç

Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin sürekliliğini sağlarken, fesih durumunda taraflara belirli haklar ve yükümlülükler getirir. İşverenin fesih işlemlerinde dikkatli olması ve yasal prosedürlere uygun hareket etmesi gerekmektedir. Bu nedenle, iş hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?
   • Belirsiz süreli iş sözleşmesi, iş ilişkisinin belirli bir süreyle sınırlandırılmadığı ve işçi ile işveren arasında sürekli bir iş ilişkisini ifade eden sözleşmedir.
2. Belirsiz süreli iş sözleşmesi nasıl yapılır?
   • Belirsiz süreli iş sözleşmesi yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Ancak, iş ilişkisinin sağlıklı yürümesi için yazılı olarak yapılması önerilir.
3. İşveren belirsiz süreli iş sözleşmesini hangi sebeplerle feshedebilir?
   • İşveren, işyerinden kaynaklanan sebepler (ekonomik nedenler, iş yerinin kapanması) veya işçiden kaynaklanan sebepler (yetersizlik, disiplin sorunları) gibi geçerli sebeplerle fesihte bulunabilir.
4. İşveren fesih bildirimini nasıl yapmalıdır?
   • İşveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmalı ve fesih sebebini açıkça belirtmelidir. Ayrıca, işçiye kıdemine göre belirli bir ihbar süresi tanınmalıdır.
5. İhbar süreleri nelerdir?
   • İhbar süreleri işçinin kıdemine göre değişir:
     • 6 aydan az kıdemi olan işçi için 2 hafta,
     • 6 ay ile 1.5 yıl arasında kıdemi olan işçi için 4 hafta,
     • 1.5 yıl ile 3 yıl arasında kıdemi olan işçi için 6 hafta,
     • 3 yıldan fazla kıdemi olan işçi için 8 hafta.
6. İşçi belirsiz süreli iş sözleşmesini feshedebilir mi?
   • Evet, işçi de belirsiz süreli iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi, fesih bildirimini yazılı olarak yapmalı ve ihbar süresine uymalıdır.
7. İşverenin geçerli bir fesih sebebi göstermemesi durumunda ne olur?
   • İşverenin geçerli bir fesih sebebi göstermemesi durumunda işçi, işe iade davası açabilir. Mahkeme, feshin geçersiz olduğuna karar verirse işçinin işe iadesine ve işverenin tazminat ödemesine hükmedebilir.
8. İşçi fesih bildirimi almadan işten çıkarılırsa ne yapmalıdır?
   • İşçi, fesih bildirimi almadan işten çıkarılırsa iş mahkemesine başvurarak haksız fesihten dolayı tazminat talebinde bulunabilir.
9. Fesih sonrası işçinin hakları nelerdir?
   • İşten çıkarılan işçi, ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve varsa kullanılmamış yıllık izin ücreti gibi haklarını talep edebilir.
10. İşveren fesih bildiriminde bulunurken nelere dikkat etmelidir?
    • İşveren, fesih bildiriminde geçerli bir sebep göstermeli, yazılı bildirim yapmalı ve işçinin kıdemine göre ihbar süresine uymalıdır. Ayrıca, işverenin fesih işlemlerinde dikkatli olması ve yasal prosedürlere uygun hareket etmesi önemlidir.
11. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi durumunda yargı kararları nasıl etkili olur?
    • Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi kararları, işverenin fesih işlemlerinin geçerliliğini değerlendirir. Geçerli sebep olmaksızın yapılan fesihler genellikle haksız fesih olarak kabul edilir ve işçinin işe iadesine karar verilebilir.
12. İşçi fesih bildiriminde bulunduğunda ihbar süresini çalışmak zorunda mıdır?
    • Evet, işçi fesih bildiriminde bulunduğunda ihbar süresine uymalı ve bu süre boyunca çalışmalıdır. Ancak işveren, ihbar süresine ait ücreti peşin ödeyerek işçiyi hemen işten çıkarabilir.
13. İşçinin fesih bildirim süresi boyunca çalışmaması durumunda ne olur?
    • İşçi, ihbar süresi boyunca çalışmaktan kaçınırsa işveren, işçiden ihbar süresi ücretini talep edebilir.
14. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi ile ilgili hangi yasal düzenlemeler vardır?
    • Belirsiz süreli iş sözleşmesinin feshi ile ilgili yasal düzenlemeler, Türk İş Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer almaktadır. İşveren ve işçi hak ve yükümlülükleri bu kanun çerçevesinde belirlenir.

Bu sorular ve cevaplar, belirsiz süreli iş sözleşmesi ve fesih koşulları hakkında genel bir bilgi sağlar. Ancak, her durumun kendine özgü özellikleri olabileceği için iş hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak önemlidir.

Kaynakça:

• Türk İş Kanunu
• Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkemesi Kararları