Kanunen yetkili olmadıkları veya Devlet tarafından memur edilmedikleri halde, bir asker kıtasının veya donanmasının veya savaş gemisinin veya savaş hava filosunun veya bir kale veya müstahkem mevkiin veya bir asker üssün veya tesisin, bir liman veya şehrin komutasını alanlara müebbet hapis cezası verilir.2) Kanunen yetkili olmaları veya Devlet tarafından görevlendirilmeleri suretiyle yukarıda gösterilen yerlerin komutanı bulunanlardan, yetkili makamlarca komutanlığı terk etmeleri için verilen emirlere uymayanlara da aynı ceza verilir.
TCK MADDE 317’NİN GEREKÇESİ
Madde metninde gösterilen yerlerin komutanlıklarını yetkisiz gasbedenleri veya makamların emir ve izniyle işgal ettikleri komutanlıkları terk etmeleri için verilen emirlere uymayanları cezalandırmakta ve böylece memuriyetin gaspı suçları bakımından özel bir hâli kabul etmiş bulunmaktadır. Ancak bu hâlde millî savunma bakımından özel ve vahim tehlike meydana geleceğinden suç, “Millî Savunmaya Karşı Suçlar” Bölümü içine alınmıştır. Böylece söz konusu suç ile korunan hukukî yarar, ülkenin savunmasıdır.
TCK MADDE 317 İLE İLGİLİ YARGITAY KARARI
Yargıtay6. Ceza Dairesi
Esas : 2016/8Karar : 2017/2014Karar Tarihi : 05.06.2017
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : Ağır Ceza Mahkemesi SUÇ : Görevi kötüye kullanmak, rüşvet, zimmet (yağma ve irtikap suçlarındaki değişiklikte), sahtecilik, dolandırıcılık, hırsızlık (yağma ve zimmet suçlarındaki değişiklikle), 6136 sayılı Yasaya aykırılık, yalan tanıklık, resmi ünvan gasbı, haksız üst arama, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, suç delillerinin gizlenmesi veya değiştirilmesi, tehditHÜKÜM : Düşme, Beraat
Yerel Mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle; başvurunun nitelik, ceza türü, süresi ve suç tarihine göre dosya görüşüldü:
5271 sayılı CMK’ nın 260/1. maddesine göre görevi kötüye kullanma, rüşvet, zimmet, irtikap, sahtecilik suçlarından katılan sıfatını alabilecek surette zarar görmüş olan Hazinenin, kanun yoluna başvurma hakkının bulunması ve zamanaşımından düşme hükümlerinin Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi karşısında, 3628 sayılı Kanun’un 18. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak temyiz dilekçesinin kapsamına göre, sadece bu suçlar yönünden 3628 sayılı Kanun’un 17/1 ve 18/2. maddeleri ile CMK’nın 237/1-2 ve 260/1. maddelerinin verdiği yetkiye dayanılarak Hazinenin katılma talebinin KABULÜNE; sanık …’in üzerine atılı dolandırıcılık (hükümde 11 nolu fıkra), sanık …’ın üzerine atılı 6136 sayılı Yasaya aykırılık, resmi ünvan gasbı, (hükümde 20 ve 21 nolu fıkra); sanıklar …, …, …, … ve …’in üzerine atılı yalan tanıklık (hükümde 25 nolu fıkra); sanık …’un üzerine atılı hırsızlık (hükümde 40 nolu fıkra); sanık …’un üzerine atılı resmi ünvan gasbı (hükümde 45 nolu fıkra); sanık …’un üzerine atılı kişiyi hürriyetinden yoksun kılma (hükümde 56 nolu fıkra); sanık …’un üzerine atılı tehdit (hükümde 57 nolu fıkra) suçlarının mahiyetine göre, doğrudan zarar görmesi söz konusu olmayan, bu nedenle söz konusu hükümleri temyiz etme hakkı bulunmadığı anlaşılan Hazinenin, bu suçlardan kurulan hükümlere ilişkin temyiz itirazlarının 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gözetilerek 1412 sayılı CMUK’nın 317. maddesi uyarınca REDDİNE,
I-Sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 1 nolu fıkra); sanık … hakkında rüşvet (hükümde 2 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 3 ve 4 fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 5 nolu fıkra); sanıklar …, … ve … hakkında zimmet (hükümde 6 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında zimmet (hükümde 7 ve 8 nolu fıkra); sanıklar …, … … hakkında zimmet (hükümde 9 nolu fıkra); sanıklar …, …, … hakkında sahtecilik (hükümde 10 nolu fıkra); sanıklar … hakkında sahtecilik (hükümde 12 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 13 nolu fıkra), sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 14 nolu fıkra), sanıklar … ve … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 15 nolu fıkra); sanıklar …, … ve … hakkında zimmet (hükümde 16 nolu fıkra); sanık … hakkında 6136 sayılı Kanun’a aykırılık (hükümde 20 nolu fıkra); sanık … hakkında hırsızlık (zimmetten dönüştürülen) (hükümde 22 nolu fıkra); sanıklar …, … ve … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 23 nolu fıkra); sanık … hakkında sahtecilik (hükümde 24 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında rüşvet (hükümde 26 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 31 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 32 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında zimmet (hükümde 34 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 35 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 36 nolu fıkra); sanıklar …, … ve … hakkında zimmet (hükümde 37 nolu fıkra); sanık … hakkında hırsızlık (hükümde 40 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında rüşvet (hükümde 41 nolu fıkra); sanık … hakkında sahtecilik (hükümde 42 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 43 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında zimmet (hükümde 44 nolu fıkra); sanık … hakkında haksız üst arama (hükümde 46 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 47 nolu fıkra); sanıklar …, … ve … hakkında suç delillerinin gizlenmesi ve değiştirilmesi (hükümde 49 nolu fıkra); sanıklar … ve … hakkında zimmet (hükümde 51 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 52 nolu fıkra-bozmaya konu edilenler dışındaki olaylar), sanık … hakkında sahtecilik (hükümde 53 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 54 nolu fıkra); sanık … hakkında rüşvet (hükümde 55 nolu fıkra) suçlarından kurulan hükümlerin incelemesinde;
Dosya ve duruşma tutanakları içeriğine, toplanıp karar yerinde incelenerek tartışılan elverişli kanıtlara, gerekçeye ve Hakimler Kurulunun takdirine göre, Cumhuriyet Savcısının ve katılan Hazine vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiş olduğundan reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükümlerin isteme uygun olarak ONANMASINA,
II-Sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 52 nolu fıkra-sanık hakkındaki iddianamede 1-l bendindeki olay; 1-a bendindeki olay; 1-c bendindeki olay; 1-d bendindeki olay; 1-h bendindeki olay); sanık … hakkında hırsızlık (hükümde 17 ve 18 nolu fıkra); sanık … hakkında görevi kötüye kullanma (hükümde 28 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 29 nolu fıkra); sanık … hakkında hırsızlık (hükümde 30 nolu fıkra); sanık … hakkında zimmet (hükümde 38 nolu fıkra); sanık … hakkında hırsızlık (hükümde 39 nolu fıkra); sanık … hakkında rüşvet (hükümde 50 nolu fıkra) suçlarından kurulan hükümlerin incelemesine gelince;
1-a-2001 yılının yaz aylarında Özalp İlçe Jandarma görevlileri tarafından, Van İli Merkez İlçesi’ne bağlı Erçek Köyü’nde sebzecilik yapan kişilerin aracı içinde dört büyük, iki küçük bidon mazotun yakalandığı, olayın İlçe Jandarma Komutanı sanık …’a iletilmesi üzerine, sanığın “Mazotları alın ve aracı bırakın” talimatı verdiği, mazotlara bu şekilde el konulduğu, araç içindeki kişilerin araçları ile birlikte adli işlem yapılmadan serbest bırakıldığı (hükümde 52 nolu fıkra),
30.08.2001 tarihinde Özalp İlçesi Sarıköy mevkiinde … isimli kişinin …plakalı araç ile 90 litre kaçak mazot naklederken yakalanmasına rağmen mazota el konulması sonrası şüpheli ve araç hakkında sanık … tarafından hiçbir işlemin yaptırılmadığı (hükümde 52 nolu fıkra),30.08.2001 tarihinde Saray İlçesi Çatık Köyü muhtarı ve beraberindeki kişilerin Murat 131 marka araç ile kaçak mazot naklederken yakalanmalarına ve karakola götürülmelerine rağmen sanık …’un mazota el koyarak, kişiler ve araç hakkında hiçbir adli işlem yapmadan salıverdiği (hükümde 52 nolu fıkra),… Köyü civarında biri Devlet Hastanesi’nde çalışan kişi olmak üzere iki kişinin Renault marka araç ile kaçak benzin naklederken yakalanmaları sonrası karakola getirilen bezine el koyduktan sonra sanık …’un aracı ve kişileri adli işlem yapmadan serbest bıraktığı (hükümde 52 nolu fıkra),
… isimli kişinin 4-5 adet plastik bidon içerisinde kaçak mazot ile yakalanmasına rağmen sanık …’un adli bir işlem yapmadan mazota el koyarak sanığı salıverdiği (hükümde 52 nolu fıkra),
Sanık …’un emir vermesi ile bir kısım jandarma erlerinin yardımı ve …’ın katılımı ile jandarma komutanlığında suça karıştığı için tutulan … plakalı aracın lastik, jant ve kapı kollarının sökülerek …’ın aracına takıldığı (hükümde 17 nolu fıkra),
Sanık …’un verdiği emir ile adli olaylardan dolayı yakalanmış benzinlerin göreve gidileceği veya benzini bittiği zaman …’ın aracına verildiği (hükümde 18 nolu fıkra),
Sanık …’un verdiği emir ile sanık …’ın aracına 180 litre mazot yüklendiği (hükümde 30 nolu fıkra),
Olaylarda görevleri nedeniyle kendilerine tevdii olunan veya koruma, gözetim ve sorumlulukları altında bulunan malı kendisi veya başkası yararına mal edinen sanıklar …, …’ın, birlikte hareket ettikleri sanıklar ile el ve işbirliği halinde gerçekleştirilen eylemlerinin 765 sayılı TCK’nın 202/1. maddesinde tanımlanan zimmet suçu kapsamında kaldığı,
b-Kaçak akaryakıt taşırken yakalanan kişilerden sanık …’un bu kişileri serbest bırakma karşılığı almış olduğu paradan bir adet faks makinesi ile bir adet fotokopi makinesinin sanık …’in aracılığı ile alındığı (hükümde 28 nolu fıkra),
Olayda görevinin gereklerine aykırı olarak bir işi yapması için kişilerle vardığı anlaşma çerçevesinde bir yarar sağlayan kamu görevlisi sanık … ile el ve işbirliği halinde hareket eden sanık …’in eyleminin 765 sayılı TCK’nın 212/2. maddesinde tanımlanan rüşvet suçu kapsamında kaldığı,
(a) ve (b) bendlerinde anlatılan zimmet ve rüşvet suçlarının aynı Kanun’un 102/3. maddesinde öngörülen 10 yıllık olağan zamanaşımına bağlı olduğu ve busürenin sanık …’un sorgusunun yapıldığı 08.12.2003, sanık …’ınsorgusunun yapıldığı 28.03.2002 ve sanık …’in sorgusunun yapıldığı 28.03.2002 tarihinden incelemenin yapıldığı tarihe kadar zamanaşımını kesen başka işlem bulunmaksızın geçmiş bulunması,
2-Pasaportsuz olarak sınırı geçen yabancı uyruklu kişilerin yakalanmalarından sonra Özalp İlçe Jandarma Komutanlığı’na getirildikleri, sanık … tarafından üzerlerinin aranması sonucu üstlerinden çıkan para ve değerli eşyaların geri verilmediği, bu eşyaların kuyumculara bozdurulduğu (hükümde 29 nolu fıkra),
Yakalanıp bölüğe getirilen 80-90 kadar mültecinin eşyaları arasında bulunan işe yarar kemer, ayakkabı, giyim eşyası gibi malzemelerin sanık …’in emri ile bölükteki askerler tarafından alındığı (hükümde 38 nolu fıkra),
Kaçakçılık yapmaları sebebiyle yakalanan kişilere ilçe merkezindeki … ilçe jandarma komutanlığının gazinosu için sanık …’in plastik sandalye ve masa aldırtarak bu kişileri serbest bıraktığı (hükümde 50 nolu fıkra),
Olaylarda, kamu görevlisi olan sanıklar … ve …’in görevlerini kötüye kullanmak suretiyle mağdurların iradelerini baskı altında tutmaya elverişli zorlayıcı hareketlerde bulunup haksız olarak menfaat temin etmeye yönelik eylemlerinin 765 sayılı TCK’nın 209/1. maddesinde tanımlanan irtikap suçu kapsamında kaldığı,
Suçun aynı Kanun’un 102/2. maddesinde öngörülen 15 yıllık olağan zamanaşımına bağlı olduğu ve bu sürenin sanıklar … ve …’in sorgularının yapıldığı 28.03.2002 tarihinden incelemenin yapıldığı tarihe kadar zamanaşımını kesen başka işlem bulunmaksızın geçmiş bulunması,
3-Adli olaylar nedeniyle yakalanan araçlardan benzin çekilerek sanık …’un emri ile sanık …’ın arabasına bu sanığın da katılımı ile bölükte görev yapan erler tarafından benzin konulduğu (hükümde 39 nolu fıkra),Olayda görevi gereği sahip olduğu yetkisini yasaya aykırı şekilde kullanan sanık …’un yukarıda tarif edilen eylemine iştirak eden sanık …’ın eyleminin 765 sayılı TCK’nın 240. maddesinde tanımlanan görevi kötüye kullanma suçu kapsamında kaldığı,
Suçun aynı Kanun’un 102/4. maddesinde öngörülen 5 yıllık olağan zamanaşımına bağlı olduğu ve bu sürenin sanık …’ın sorgusunun yapıldığı 28.03.2002 tarihinden incelemenin yapıldığı tarihe kadar zamanaşımını kesen başka işlem bulunmaksızın geçmiş bulunması,
Bozmayı gerektirmiş, Hazine vekili ve Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin açıklanan nedenlerle isteme aykırı olarak BOZULMASINA, bozma nedenleri yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi yollamasıyla 1412 sayılı CMUK’nın 322. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak sanıklar …, …, … ve … hakkında yukarıda belirtilen fıkralardaki açılan kamu davalarının zamanaşımı nedeniyle DÜŞMESİNE, 05.06.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.