SERBEST TÜKETİCİ OLMAK İÇİN TESLİM EDİLEN TEMİNAT MEKTUBUNUN İADESİNE KARAR VERİLMESİ VE ALACAK TALEBİ

SERBEST TÜKETİCİ OLMAK İÇİN TESLİM EDİLEN TEMİNAT MEKTUBUNUN İADESİNE KARAR VERİLMESİ VE ALACAK TALEBİÖZET : Dava, Serbest Tüketici olmak için teslim edilen teminat mektubunun iadesine karar verilmesi ve alacak talebine ilişkindir. Olayda, davacının abonelik türünün değiştiği görülmekte olup davalı, bu kez yeni bir güvence bedeli hesaplanarak ödenmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Davacının, serbest tüketicilikten çıkıp yeni bir sözleşme imzalayarak, yeni abonelik sonrası belirlenen yeni güvence bedelini ödemesi nedeniyle, serbest tüketici olmak için yatırdığı teminat mektubunun da davacıya iade edilmesi gerekir.
Taraflar arasındaki her sözleşme yeni bir tarife aboneliğine ilişkin olacaktır. Davacının serbest tüketicilik öncesi sona eren aboneliğe dair aynı güvence bedeli olan 14.800 TL güvence bedeli ödemesi uygun değildir. Zira, hesaplanacak güvence bedeli, bu yeni aboneliğe uygun yeni bir güvence bedeli olacaktır. Mahkemece; depozito yatırılması koşuluna bağlı olarak davacı talebinin kabulüne karar verilmesi hatalı olup kararın bozulması gerekir.
Yargıtay3. Hukuk Dairesi
Esas : 2019/4025Karar : 2020/168Karar Tarihi : 15.1.2020
SERBEST TÜKETİCİ OLMAK İÇİN TESLİM EDİLEN TEMİNAT MEKTUBUNUN İADESİNE KARAR VERİLMESİ VE ALACAK TALEBİ ( Olayda Davacının Abonelik Türünün Değiştiği Görülmekte Olup Davalının Yeni Bir Güvence Bedeli Hesaplanarak Ödenmesi Gerektiğini İleri Sürdüğü – Davacının Serbest Tüketicilikten Çıkıp Yeni Bir Sözleşme İmzalayarak Yeni Abonelik Sonrası Belirlenen Yeni Güvence Bedelini Ödemesi Nedeniyle Serbest Tüketici Olmak İçin Yatırdığı Teminat Mektubunun da Davacıya İade Edilmesi Gerektiği )
ABONELİK TÜRÜNÜN DEĞİŞMESİ ( Serbest Tüketici Olmak İçin Teslim Edilen Teminat Mektubunun İadesine Karar Verilmesi ve Alacak Talebi – Olayda Davacının Abonelik Türünün Değiştiği Görülmekte Olup Davalının Yeni Bir Güvence Bedeli Hesaplanarak Ödenmesi Gerektiğini İleri Sürdüğü/Davacının Serbest Tüketicilikten Çıkıp Yeni Bir Sözleşme İmzalayarak Yeni Abonelik Sonrası Belirlenen Yeni Güvence Bedelini Ödemesi Nedeniyle Serbest Tüketici Olmak İçin Yatırdığı Teminat Mektubunun da Davacıya İade Edilmesi Gerektiği )
TARAFLAR ARASINDAKİ HER SÖZLEŞMENİN YENİ BİR TARİFE ABONELİĞİNE İLİŞKİN OLMASI ( Davacının Serbest Tüketicilik Öncesi Sona Eren Aboneliğe Dair Aynı Güvence Bedeli Ödemesinin Uygun Olmadığı – Hesaplanacak Güvence Bedelinin Bu Yeni Aboneliğe Uygun Yeni Bir Güvence Bedeli Olacağı/Mahkemece Depozito Yatırılması Koşuluna Bağlı Olarak Davacı Talebinin Kabulüne Karar Verilmesi Hatalı Olup Kararın Bozulması Gerektiği )

DAVA : Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen sözleşmenin uyarlanması davasının kabulüne dair verilen hüküm hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili dilekçesinde; yaklaşık 2000 yılından bu yana, müvekkilinin, …Toplu Konut alanında bulunan ve merkezi ısıtma sistemine dahil olan konutlardaki 8 adet doğalgaz sayacı ile çalışan ortak ısınma kazanlarına ait doğalgaz aboneliğinin bulunduğunu; davalı şirket tarafından önceki dönem tüketim miktarları dikkate alındığında Serbest Tüketici hakkını elde ettiklerine dair yazılar gönderdiğini, Serbest Tüketici Sözleşmesi imzalanmadığı takdirde indirimli birim ücret üzerinden doğalgaz kullanma haklarının olmayacağının belirtilerek 13/03/2012 tarihli Serbest Tüketici Doğalgaz Satış Sözleşmesi imzalandığını; 4646 Sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununda yıllık tüketimi belli miktarı aşan tüketicilerin Serbest Tüketici zorunluluğu kılındığı için müvekkili davacının da bu zorunluluğa uygun olarak ve doğalgaz m3 bedellerinin düşük birim fiyat ile verileceği belirtildiğinden sözleşme yapıldığını ve bu sözleşme gereği normal tüketici iken güvence bedeli olan 14.800,00-TL yerine serbest tüketici olmanın bir gereği olarak 70.259,90-TL’lik teminat istendiğini ve bu miktardaki teminat mektubunun davalı tarafa teslim edildiğini; müvekkili davacının Serbest Tüketici konumuna geçtiğini, davalı şirketin 01/01/2013 tarihi itibarıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 4169 numaralı kurul kararı ile Serbest Tüketici sınırının 2013 yılı için yeniden düzenlendiğini; bu yeni düzenleme ile tek bir sayaçtan gaz kullanan tüketicilerin yıllık tüketimlerinin 300.000 m3’ün üzerinde olması halinde serbest tüketici olabileceklerini, birden çok sayaçtan yapılan tüketimlerin toplamının dikkate alınarak Serbest Tüketicilik hakkının tanınamayacağını gerekçe göstererek müvekkili site yönetiminin Serbest Tüketicilik hakkını ortadan kaldırdığını; bu nedenle, 2013 yılı itibarıyla normal tüketici konumuyla m3 birim fiyatını serbest tüketicilerin kullandığı birim fiyatın daha üzerinde bir fiyatla kullanmaya başladığını, müvekkilinin mağdur edildiğini, müvekkilinin davalı … A. Ş.ye 14/01/2013 tarihli dilekçesiyle Serbest Tüketici olma hakkının sağladığı avantajları kaybettiği için Serbest Tüketici olmak için teslim ettiği 70.259,00-TL’lik teminat mektubunun iadesine, normal tüketici olduğu zamanki gibi 14.800,00-TL depozito ödemek suretiyle doğalgaz tüketiciliğinin devam ettirilmesini istediklerini; ancak, taleplerinin reddedildiğini ileri sürerek; davacının Serbest Tüketici olmadan önceki hali ile normal tüketici konumunda iken var olan 14.800,00-TL depozitonun yatırılması koşulu ile davalı tarafa Serbest Tüketici olmak için teslim etmiş olduğu 70.259,90-TL’lik teminat mektubunun iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili dilekçesinde; davacının taleplerinin doğalgaz piyasası yasal mevzuatlarına ve EPDK kararlarına aykırılık teşkil ettiğini, davacının mağduriyeti var ise muhatabın müvekkili olmadığını, müvekkili şirketin EPDK kararları ve mevzuatlara uygun hareket ettiğini, davacının serbest tüketici olarak 01/01/2012 – 31/12/2012 tarihleri arası bir yıllık süreyi kapsayan serbest tüketici statüsünün son bulduğunu ve sözleşmesinin sona erdiğini; davacının serbest olmayan abone kategorisinde müvekkili şirket ile yeni statüsü gereği sözleşme yaparak güvence bedeli ödeyeceğini, 2013 yılı için EPDK tarafından belirlenen güvence bedeli 305,00-TL olarak belirtildiğini, davacının da müvekkili şirkete 228 daire x 305 TL = 87.840,00-TL güvence bedeli ödemesi gerektiğini; ancak, davacının bu bedeli ödemekten kaçındığını; bu dava ile abone olduğu tarihteki güvence bedelini müvekkili şirkete ödemeyi talep ettiğini, mevzuata uygun teminatı müvekkiline ödemediğinden talep edilen teminatın da iadesinin söz konusu olamayacağını; davacı hakkındaki uygulamaların yasal mevzuatlara dayanılarak yapılan uygulamalar olduğunu savunarak; davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; davanın kabulü ile, davacı tarafça davalı şirkete verilen E….. (yeni adı …) … Şubesine ait 28/06/2012 tarih ve 131 Sayılı mektup referans numara 9390-TM-101 olan 70.259,90 TL’lik teminat mektubunun iadesine karar verilmiş; hüküm, taraf vekillerince süresinde temyiz edilmiştir.
Dairemizin, 13.05.2015 Tarih, 2014/13608 Esas, 2015/8514 Karar sayılı ilamı ile; “Mahkemece, gerekçeli kararda; davacının serbest tüketici olmadan önceki hali ile normal tüketici konumunda iken var olan 14.800 TL depozitonun yatırılması koşulu hakkındaki talebi hakkında bir hüküm kurulmamıştır. Bu haliyle; kısa karar ile gerekçeli kararın hüküm fıkraları birbiriyle çelişmektedir 10.04.1992 gün ve 1991/7 Esas 1992/4 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca kısa karar ile gerekçeli kararın çelişik bulunması hali bozma nedeni oluşturmaktadır. Anılan içtihadı birleştirme kararı gereğince, kısa kararla bağlı olmaksızın ve dosya münderecatına göre mahkemece bu hususlar göz önünde tutularak vicdani kanaate göre karar verilmelidir.” gerekçesi ile hüküm bozulmuştur.
Mahkemece; bozmaya uyularak, davacı ile davalı arasında 01/01/2012 – 31/12/2012 tarihleri arasını kapsayan Doğalgaz Satış Sözleşmesi yapıldığı ve davacı tarafça Serbest Tüketici olması sebebiyle 70.259,90-TL’lik teminat mektubu verildiği hususunda ihtilaf olmadığı, davacının Serbest Tüketicilik hakkının davalı şirket tarafından 01/01/2013 tarihi itibarıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun kararı ile yeniden düzenlenerek ortadan kaldırıldığı; Serbest tüketici statüsünün sona erdiği ve yeniden abone statüsüne geçildiği 2013 yılı başından itibaren 70.259,90-TL tutarındaki teminat mektubunun iadesi gerekli olup, 2013 yılı başında yeniden abonelik sözleşmesi imzalanması halinde belirlenecek hesaplamaya göre davalı şirketin yeni bir güvence hesabı yapması gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne; davacının serbest tüketici olmadan önceki hali ile normal tüketici konumunda iken var olan 14.800,00 TL depozitonun yatırılması koşulu ile,davacı tarafça davalı şirkete verilen … Bank … (yeni adı …bank) İzmit şubesine ait 28/06/2012 tarih ve 131 Sayılı mektup referans numara 9390-TM-101 olan 70.259,90- TL’lik teminat mektubunun iadesine karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
Bölge adliye mahkemesince, davalının istinaf talebinin kısmen kabulü ile, HMK 353/1-b-2. maddesi gereği karar düzeltilerek yeniden esas hakkında; Davanın kısmen kabulü ile;14.800,00 TL.lık depozito yatırılması koşuluna dair talebinin reddine, (davacının davalıya kullanım kaynaklı borcu bulunmaması koşuluyla) Davacı tarafça davalı şirkete verilen Euro Bank Tefken (yeni adı …) … şubesine ait 28/06/2012 tarih ve 131 Sayılı mektup referans numara 9390-TM-101 olan 70.259,90- TL’lik teminat mektubunun iadesine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Her ne kadar, Bölge adliye mahkemesince istinaf incelemesi yapılmış ise de; davanın yargılama safahatında ilk verilen kararın temyiz incelemesi sırasında, tüm talepler hakkında karar verilmemesi nedeniyle dosyanın Yargıtayca bozularak iade edildiği, daha sonrasında ise, olumsuz görev uyuşmazlığı sonrası Tüketici Mahkemesi’nin yargı yeri olarak belirlendiği görülmüştür.
Bölge Adliye Mahkemelerinin, 26/09/2004 tarihli ve 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca Resmi Gazetede ilan edilecek göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında yapılan temyiz başvuruları kesinleşinceye kadar Yargıtay tarafından sonuçlandırılır.
Bölge adliye mahkemesince, davalının istinaf talebinin kısmen kabulü ile, HMK 353/1-b-2. maddesi gereği karar düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiş ise de; mahkemece verilen ilk karar ile ilgili olarak Yargıtayın denetimi söz konusu olmakla verilen son kararın kanun yolu denetimi “Yargıtaya” ait olup 03/04/2019 tarihli bölge adliye mahkemesi kararı kaldırılarak temyiz dilekçesinin süresinde olduğunun kabulü ile, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup, işin esası incelendi.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde; davalı tarafın 2000 yılından itibaren devam eden aboneliğinde toplam 8 sayaçtan geçen doğalgaz tüketim miktarının serbest tüketici için belirlenen sınırlar içinde kaldığı ,isterlerse serbest tüketici statüsüne geçerek indirimli tarifeden yararlanacaklarının bildirilmesi üzerine davacının daha önce yatırdığı 14.800 TL lik güvence bedelini alarak 2012 yılı başında serbest tüketici statülü yeni abone sözleşmesini imzalayarak bu kez belirlenen 70.259,90 TL lık teminat mektubunu davalıya verdiğini; 2013 yılında EPDK’nın serbest tüketici harcama kriteri belirlemesinde bu kez önceden belirlenen birden fazla sayaç toplamı değil sadece tek sayaçtan geçen kullanım bedelinin baz alınacağına dair kararı çerçevesinde davacının serbest tüketiciliğinin sona erdirildiği; davacının, bu kez serbest tüketici olmadan önceki tarifeye göre yatırdığı güvence bedeli olan 14.800 TL’nin yatırılması koşulu ile, serbest tüketici olmak için yatırdığı teminat mektubunun iadesini talep ettiği anlaşılmaktadır. Davacı, serbest tüketici olmak için tercih hakkını kullanarak önceki normal aboneliğini sonlandırarak ilk yatırdığı 14.800 TLlık teminatını geri almıştır. Davacı, serbest tüketici olarak imzaladığı sözleşme gereği 70.259,90 TL teminat mektubunu davalıya teslim etmiş, EPDKnın değişen kararı ile ilk önce birden fazla sayaç toplam tüketiminin serbest tüketici statüsünde esas alınırken artık, tek bir sayaç tüketiminin baz alınması gerektiğini, bu şekilde tek sayaç kriterini ortaya koymakla, davacının serbest tüketici tüketim miktarını 8 sayaçla sağladığı, tek bir sayaçla sağlayamadığı anlaşılmakla, davacının serbest tüketici statüsünden çıkarılması karşısında; davacının, abonelik türünün değiştiği görülmektedir. Hatta, davalı, bu kez yeni bir güvence bedeli hesaplanarak ödenmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Davacının, serbest tüketicilikten çıkıp yeni bir sözleşme imzalayarak, yeni abonelik sonrası belirlenen yeni güvence bedelini ödemesi nedeniyle, serbest tüketici olmak için yatırdığı teminat mektubunun da davacıya iade edilmesi gerekir. Taraflar arasındaki her sözleşme yeni bir tarife aboneliğine ilişkin olacaktır. Davacının serbest tüketicilik öncesi sona eren aboneliğe dair aynı güvence bedeli olan 14.800 TL güvence bedeli ödemesi uygun değildir. Zira, hesaplanacak güvence bedeli, bu yeni aboneliğe uygun yeni bir güvence bedeli olacaktır. Bu nedenle mahkemece; 14.800,00 TL’lik depozito yatırılması koşuluna bağlı olarak davacı talebinin kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 Sayılı HMK’nun 373/1 maddesi uyarınca temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılmasına, aynı Kanunun 371. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının davalı taraf yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 22.01.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.