Hamilelik ve doğum izni, çalışan kadınların en temel haklarından biridir ve iş hukuku kapsamında önemli bir yere sahiptir. Hamile çalışanların bu süreçte sahip oldukları haklar ve izni nasıl kullanacakları, hem anne hem de bebeğin sağlığını koruma açısından hayati öneme sahiptir. Bu makalede, hamilelik ve doğum izni ile ilgili haklar, süreçler ve dikkat edilmesi gereken noktalar, Gaziantep Avukat Abdulkadir Akıllar uzmanlığı ile incelenecektir.

Hamilelik ve Doğum İzni Hakları

Hamilelik ve doğum izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kadın çalışanlar doğumdan önce sekiz hafta ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle doğum izni kullanma hakkına sahiptirler. Çoğul gebeliklerde doğum öncesi izin süresi on haftaya çıkmaktadır. Bu süreler, çalışan kadının talebi ve doktor raporu ile doğum öncesi iznin bir kısmının doğum sonrası izne eklenmesi şeklinde de kullanılabilir.

Süreçler ve İşlemler

Hamilelik sürecinde çalışan kadınların doğum izninden yararlanabilmesi için doktor raporu alması gerekmektedir. İşveren, bu raporu dikkate alarak çalışanının izin sürecini başlatmalıdır. Ayrıca, doğum izni süresince kadın çalışanın iş sözleşmesi askıda kalır ve bu süre zarfında iş akdi feshedilemez.

Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay Kararları

Hamilelik ve doğum izni ile ilgili mahkemelerde sıkça görülen davalar arasında, izne ayrılmak isteyen çalışanların işten çıkarılması yer almaktadır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2017/9354 E. ve 2017/11112 K. sayılı kararında, hamile olduğu için işten çıkarılan bir çalışanın tazminat hakkı olduğuna hükmedilmiştir.

Bu karar, hamile çalışanların iş güvencesi ve haklarının korunması açısından önemli bir örnektir. Ayrıca, Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi’nin 2019/203 E. ve 2019/1456 K. sayılı kararında, doğum izni kullandığı için performans düşüklüğü gerekçesiyle işten çıkarılan bir çalışanın işine iadesine karar verilmiştir.

İşveren Yükümlülükleri

İşverenler, hamile çalışanlarına yönelik ayrımcılık yapmamalı ve yasal izin haklarını kısıtlamamalıdır. İş Kanunu’na göre, hamilelik ve doğum izni kullanan çalışanların iş sözleşmeleri feshedilemez ve bu süre zarfında iş güvenceleri sağlanmalıdır. Ayrıca, işverenler hamile çalışanların sağlık ve güvenliklerini korumak için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Özet

Hamilelik ve doğum izni, çalışan kadınların yasal hakları arasında önemli bir yere sahiptir. Bu hakların korunması ve doğru bir şekilde uygulanması, hem anne hem de bebeğin sağlığını koruma açısından hayati öneme sahiptir. Gaziantep Avukat Abdulkadir Akıllar, bu konudaki yasal süreçlerde ve hakların korunmasında uzman desteği sunmaktadır.

Hamilelik ve Doğum İzni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Hamilelik ve doğum izni toplam kaç haftadır? Hamilelik ve doğum izni, doğumdan önce sekiz hafta ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftadır. Çoğul gebeliklerde doğum öncesi izin süresi on haftaya çıkar.

2. Hamilelik ve doğum izni süresince maaş alabilir miyim? Evet, hamilelik ve doğum izni süresince çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geçici iş göremezlik ödeneği alabilirler.

3. Hamilelik izni sırasında iş sözleşmem feshedilebilir mi? Hayır, hamilelik izni sırasında iş sözleşmesi askıya alınır ve bu süre zarfında iş sözleşmesi feshedilemez.

4. Hamilelik izni süresini uzatmak mümkün müdür? Evet, doktor raporu ile doğum öncesi iznin bir kısmı doğum sonrası izne eklenebilir, böylece doğum sonrası izin süresi uzatılabilir.

5. Doğum sonrası çalışmaya ne zaman başlamalıyım? Doğumdan sonra sekiz haftalık iznin tamamlanmasının ardından çalışmaya başlanabilir. Ancak, sağlık durumuna bağlı olarak doktor raporu ile bu süre uzatılabilir.

6. Hamilelik izni kullanırken sağlık sigortam devam eder mi? Evet, hamilelik ve doğum izni süresince sağlık sigortanız devam eder ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.

7. Hamilelik izni sırasında işyerindeki pozisyonum korunur mu? Evet, hamilelik izni sırasında işyerindeki pozisyonunuz korunur ve izin sonunda aynı pozisyonda çalışmaya devam edebilirsiniz.

8. Hamilelik izni kullanmak için nasıl bir süreç izlemeliyim? Hamilelik izni kullanmak için doktorunuzdan doğum öncesi ve doğum sonrası izin raporu almanız gerekmektedir. Bu raporu işvereninize sunarak izne ayrılabilirsiniz.

9. Çoğul gebeliklerde hamilelik izni ne kadar süreyle kullanılır? Çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz vb.) doğum öncesi izin süresi on haftadır, doğum sonrası izin süresi ise sekiz haftadır. Toplamda on sekiz hafta izin kullanılır.

10. Hamilelik izni süresince çalışmak istesem ne yapmalıyım? Hamilelik izni süresince çalışmak isterseniz, doktorunuzdan çalışabilir raporu almanız gerekmektedir. Ancak, doğumdan önceki üç hafta çalışmanız mümkün değildir.

11. Hamilelik izninde işverenin yükümlülükleri nelerdir? İşverenler, hamile çalışanların yasal izin haklarını kısıtlamamalı, sağlık ve güvenliklerini korumak için gerekli önlemleri almalı ve izne ayrılan çalışanların iş sözleşmelerini feshetmemelidir.

12. Hamilelik izni süresince SGK tarafından verilen ödenek nasıl hesaplanır? SGK tarafından verilen geçici iş göremezlik ödeneği, çalışanların son üç aylık brüt maaşının günlük ortalaması üzerinden hesaplanır ve günlük kazancın üçte ikisi oranında ödenir.

13. Hamilelik izni sonrası süt izni hakkı var mıdır? Evet, doğum sonrası çalışan anneler, çocukları bir yaşına gelene kadar günlük toplam bir buçuk saat süt izni hakkına sahiptir.

14. Hamilelik izni sırasında çalışmak zorunlu mudur? Hayır, hamilelik izni sırasında çalışmak zorunlu değildir. Bu süre, anne ve bebeğin sağlığı için dinlenme süresi olarak değerlendirilir.

15. Hamilelik izni sırasında başka bir işte çalışabilir miyim? Hayır, hamilelik izni sırasında başka bir işte çalışmak yasaktır. İzin süresi, mevcut işinizden ayrılmadan önce ve sonra sağlığınızı koruma amacıyla verilmektedir.

Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Hukuki destek için Gaziantep Avukat Ali Tümbaş’a başvurmanız önerilir.