Davadan Feragat Nedir? Nasıl Yapılır? (HMK 307)

Davadan feragat, HMK 307 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Davadan feragat, HMK 307. maddesinde yer verilen tanıma göre; “davacının talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir.”

Davadan feragat 2 şekilde yapılabilir. Bunlar;

Sözlü Feragat

Davacı, yargılama sırasında (duruşmada) davasından sözlü olarak feragat edebilir (HMK.309/1. madde). Bu durumda, davacının kısmen veya tamamen feragat beyanı duruşma tutanağına yazılır (HMK.154,1/ç madde).

Yazılı feragat

Davacı, mahkemeye vereceği davadan feragat dilekçesi ile de davasından feragat edebilir. Bu halde, davacının dilekçe ile yaptığı davadan feragatin geçerli olabilmesi için, dilekçedeki feragat beyanının ayrıca duruşma tutanağına geçirilmesine ve kendisine imza ettirilmesine gerek yoktur. Böyle bir feragat dilekçesinin (davacı veya feragate yetkili vekili tarafından) mahkemeye verildiğinin tutanağa yazılması yeterlidir.

Feragat kelime anlamı olarak “vazgeçme” manasına gelen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda anlamını bulan bir müessesedir. Davadan feragatin medeni yargılama usulünde mümkün olması yargılamaya hakim olan ilkelerden “tasarruf ilkesi”nin doğal bir sonucudur. Hiç kimse kendi lehine olan bir davayı açmaya zorlanamayacağı gibi, açmış olduğu bir davayı da sonuna kadar takip etmeye zorlanamaz. Hakimin bir davaya bakabilmesinin ön şartı, taraflarca o hususun mahkeme önüne dava yoluyla getirilmiş olmasına bağlıdır.

6100 sayılı HMK’nın 24’üncü maddesinde ”(1) Hâkim, iki taraftan birinin talebi olmaksızın, kendiliğinden bir davayı inceleyemez ve karara bağlayamaz.

(2) Kanunda açıkça belirtilmedikçe, hiç kimse kendi lehine olan davayı açmaya veya hakkını talep etmeye zorlanamaz.

(3) Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri dava konusu hakkında, dava açıldıktan sonra da tasarruf yetkisi devam eder.” tasarruf ilkesi düzenlenmiş olup dava konusu üzerinde tarafların dava açarken sahip olduğu tasarruf yetkisinin dava açıldıktan sonra da devam edeceği, görülen davayı sonlandırmaya yönelik iradi işlemlerde bulunabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

Davadan feragat, “Davaya Son Veren Taraf İşlemleri” başlıklı HMK m.307 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Feragat ile açılmış olan davalar sadece geri alınmamakta dava konusu hak talebinden de vazgeçilmektedir.

Feragat Etme İşleminin Özellikleri Nelerdir?

• Feragat, karşı tarafın ya da mahkemenin kabulüne bağlı değildir.
• Feragatten dönme mümkün değildir.
• Kısmen feragat yapılıyorsa feragat edilen kısım dilekçede ya da ilgili tutanakta açıkça gösterilir.
• Feragat şarta bağlı yapılamaz. Feragat beyanı kayıtsız şartsız olmalıdır.
• Feragat kesin hüküm gibi sonuç doğuracaktır. Yalnızca usule aykırılık ve (davacının) irade bozukluğu bulunduğu iddiası ile, feragatin iptali istenebilir.
• Hüküm kesinleşinceye kadar her aşamada feragat işlemi yapılabilir.

Davadan Feragat Etme Sonucunda Yargılama Giderleri Hangi Tarafa Yükletilir?

Feragat beyanında bulunan taraf davada aleyhine hükmedilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkum edilir. Kısmi feragat yapılmışsa, yargılama giderleri feragat edilen kısma göre belirlenir.

Harçlar Kanunu’n 22. Maddesi’ne göre, davadan feragat eden davacı karar ve ilam harcının 2/3’sini ödeyecektir. Feragat delillerin toplanmasına ilişkin ara kararın yerine getirilmesinden önce yapılırsa, tarife ile belirlenen vekalet ücretinin yarısına; daha sonra yapılmışsa tamamına hükmedilir.

HMK 307 (Davadan Feragat/Davadan Vazgeçme) Yargıtay Kararları

Yargıtay

11. Hukuk Dairesi

2020/3125 E. , 2021/3651 K.

HMK 307
“Şimdilik” eki almadığı müddetçe davadan vazgeçme, davadan feragat etme anlamına gelir.
6100 sayılı HMK’da “davayı geri bırakma” ile “feragat’ haline ilişkin açık hüküm bulunmasına rağmen “vazgeçme” hususunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Vazgeçme beyanının huzurda yapılması halinde; davacının gerçek iradesinin ortaya çıkarılması yönünde ek izahat istenmesi mümkündür. Ancak bu beyanın duruşma haricinde sunulan dilekçeyle dile getirilmesi halinde, hakimin nasıl bir yöntem izleyeceği ile ilgili tereddütlerin aşılması gerekmektedir.

Teorik tartışmalar bir yana, kavramın hangi manada kullanıldığına dair HMK metni üzerinden kavram taraması yaptığımızda “vazgeçme” kelimesinin üç ayrı maddede yer aldığını görülmektedir.

Delilden vazgeçme

MADDE 196- (1) Delil gösteren taraf, karşı tarafın açık izni olmadıkça, o delile dayanmaktan “vazgeçemez.”

MADDE 213- (3) Bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmesinden önce, tarafların sahteliğe ilişkin iddialarından “vazgeçmeleri” hâlinde, hâkim, tazminattan indirim yapabileceği gibi tazminata hükmetmeyebilir.

Davadan feragat

MADDE 307- (1) Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen “vazgeçmesidir.”

Bu üç madde metni bir bütün halinde değerlendirildiğinde “vazgeçme” kelimesinin daha çok “feragat” manasında zikredildiği anlaşılmaktadır. Hatta kanun koyucu HMK. 307’ de düzenlenen “feragat” müessesini tarif ederken açıkça “vazgeçme” olarak tarif ettiği görülmektedir.

“Vazgeçme” kavramının hukuk dilindeki karşılığı yanında ikinci bilimsel kaynak olan Türk Dil Kurumu sözlüğünde Arapça kökenli “feragat” için; “hakkından kendi isteğiyle vazgeçme” şeklinde açıklama yer alırken, “vazgeçme” kelimesi için de: “kendi hakkı saydığı bir şeyi artık istemez olmak” açıklamasına yer verildiği görülmektedir.

Tüm bu sayılan gerekçeler doğrultusunda önüne “şimdilik” eki almadığı müddetçe “davadan vazgeçme” kavramının feragat şeklinde anlaşılması isabetli olacağından ve feragattan feragat de mümkün olmadığından, ilk derece mahkeme kararının gerekçesinde bu hususa ilişkin bir değerlendirme olmaması ve Bölge adliye mahkemesince de davacının verdiği 12.11.2014 tarihli dilekçenin,davadan feragat beyanı olarak nitelendirilmeyip HMK’nun 123/1. maddesinde düzenlenen davanın geri alınması olarak değerlendirilip, vazgeçme beyanı karşı tarafa ulaşmadan ve davanın geri alınmasına muvafakat etmeden maddi hata ile verildiği belirtilerek geriye alınabileceği gerekçesiyle hüküm kurulması doğru olmamış, hükmün bozulması gerekmiştir

Dava Kaybedilirse Ne Olur ?

Detaylı bilgi için bize ulaşın.