Geçerli Bir Vasiyetname Nasıl Düzenlenir ?Türk Medeni Kanun ile; kişilerin vefat etmesi halinde geriye kalan mallarının kimler arasında ne şekilde paylaştırılacağı düzenlenmiştir. Burada bahsi geçen yasal mirascılardır ve kanunen alacakları paylar belirlenmiştir. Ancak; kişiler vefa borcu ve benzeri sebeplerle bazı kişilerin mirastan daha fazla pay almasını veya hiç mirasçı olmayan kişilerin de mirastan pay almasını isteyebilir. İşte böyle bir isteğin bulunması halinde miras bırakacak kişi tarafından ölüme bağlı tasarrufun bir türü olan vasiyetname düzenlenebilmektedir. Bu vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için belli şartlar bulunduğu gibi, içeriği de denetime tabidir.
VASİYETNAME NASIL DÜZENLENMELİDİR?
Türk Medeni Kanunu’nun 531 ve devamı maddeleri uyarınca Vasiyetname 3 şekilde düzenlenebilir:
Resmi Vasiyetname (TMK. M. 532-537)Resmi vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmi memur tarafından düzenlenir. Resmi memur, sulh hakimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar. Mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar. Vasiyetname içeriğinin tanıklara bildirilmesi zorunlu değildir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus da tanıkların tanıklık yapabilecek kişilerden seçilmesidir. Zira; 536. Maddede
Fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.
Resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.” Demekle tanıklıktan yasaklı kişiler belirtilmiştir.
El yazılı vasiyetname (TMK m. 538)Vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura bırakılabilir.
Sözlü vasiyet (TMK m. 539-541)Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmi veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır, tanıklar vasiyeti kağıda döküp imzalar ve belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve mirasbırakanı vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum içinde kendilerine anlattığını hakime beyan ederler. Veya direk mahkemeye başvurarak arzuları tutanağa da geçirtebilirler.
Resmi vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında, tanıklara ilişkin yasaklar, sözlü vasiyetteki tanıklar için de geçerlidir.
VASİYETNAMENİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olmak gerekir. (TMK m.502)Mirasbırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı ölüme bağlı tasarruf geçersizdir. Ancak, mirasbırakan yanıldığını veya aldatıldığını öğrendiği ya da korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulduğu günden başlayarak bir yıl içinde tasarruftan dönmediği takdirde tasarruf geçerli sayılır.Ölüme bağlı tasarrufta kişinin veya şeyin belirtilmesinde açık yanılma halinde mirasbırakanın gerçek arzusu kesin olarak tespit edilebilirse, tasarruf bu arzuya göre düzeltilir. (TMK m. 504)
Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir. Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, mirasbırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir. (TMK m.505) Kardeşlerin saklı payı olduğuna ilişkin düzenleme 2007 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.